Chữa Lành Đứa Trẻ Bên Trong Bạn

Giới thiệu

Cuốn sách Chữa Lành Đứa Trẻ Bên Trong Bạn là quá trình khám phá và phục hồi dành cho những người trưởng thành gặp tổn thương từ gia đình.

Khái niệm “Đứa trẻ nội tâm” trở thành một phần của nền văn minh nhân loại từ cách đây ít nhất 2000 năm. Carl Jung gọi khái niệm này là “Đứa trẻ thần thánh” (Divine Child), còn Emmet Fox gọi là “Đứa trẻ kì diệu” (Wonder Child).

Hai nhà tâm lý trị liệu Alice Miller và Donald Winnicott đã đề cập đến nó như là “chân ngã” (cái Tôi đích thực) của chúng ta. Nhiều chuyên gia khác trong lĩnh vực nghiên cứu chứng nghiện rượu và chất kích thích khác gọi nó là “Đứa trẻ nội tâm” (Inner Child).

Thuật ngữ Đứa trẻ nội tâm dùng để nói về phần tâm hồn vô cùng sôi nổi, tràn đầy sức sống, sáng tạo và mãn nguyện trong sâu thẳm mỗi người; đây chính là Đứa trẻ nội tâm – là Chân Ngã – là con người thực sự của chúng ta.

Những chấn thương tâm lý xuất hiện lặp đi lặp lại sẽ làm gián đoạn quá trình phát triển lành mạnh của một đứa trẻ, điều này sẽ khiến phản xạ “chiến đấu, chạy trốn hoặc tê liệt” của trẻ trở nên mất kiểm soát.

Trải qua quá  trình 10 năm nghiên cứu và tìm hiểu hơn 330 báo cáo khoa học khác nhau được thực hiện trên 230.000 người ở trên khắp thế giới, tôi có thể khẳng định rằng: chấn thương tâm lý từ tuổi thơ tạo ra vô số những hậu quả gây tổn thương khác nhau và được biểu hiện theo nhiều cách, bao gồm một hoặc nhiều hội chứng phổ biến được gọi chung là những rối loạn tâm thần – từ trầm cảm, đến nghiện ngập, tâm thần phân liệt – kéo theo một loạt các rối loạn về thể chất khác.

Những căn bệnh còn được gọi là “rối loạn chấn thương phổ quát” này thể hiện mối liên hệ mật thiết với quá khứ tuổi thơ phải trải qua những tổn thương liên tiếp. Hơn nữa, trái ngược với những kiến thức tâm thần học hiện đại, có rất ít bằng chứng cho thấy nguyên nhân của những chứng bệnh này xuất phát từ một rối loạn chuyển hóa gen trong tính chất hóa học của bộ não.

Thực tế được ghi nhận qua các nghiên cứu về sự bất thường của não bộ cho thấy chính những sự bất thường này dường như mới là cơ chế gây ra sự rối loạn, với những tổn thương liên tiếp trong thời thơ ấu và giai đoạn sau đó là nguyên nhân cho cả rối loạn tâm thầm và cơ chế gây ra nó.

Phần đông các gia đình trên khắp thế giới đều chưa thể hiện được vai trò của mình trong việc cung cấp và hỗ trợ các nhu cầu lành mạnh của con trẻ. Hậu quả là quá trình phát triển thần kinh cùng tâm lý bình thường và lành mạnh của trẻ từ sơ sinh cho tới giai đoạn trưởng thành bị gián đoạn nghiêm trọng.

Để có thể tồn tại, bản ngã thực sự của đứa trẻ – (Cái Tôi đích thực hay Đứa trẻ nội tâm) – thứ đã bị tổn thương nghiêm trọng phải lẩn trốn vào sâu bên trong khu vực vô thức của tâm trí. Thứ xuất hiện bên ngoài là một bản ngã hay tiềm thức giả mạo và nó đang cố gắng giành quyền kiểm soát cuộc đời của chúng ta, nhưng không thể thành công đơn giản bởi vì nó chỉ là một cơ chế phòng vệ để tránh không bị tổn thương và nó hoàn toàn không có thật. Động lực của cái tôi giả mạo này chủ yếu dựa trên nhu cầu phải luôn là người làm đúng và kiểm soát được mọi thứ.

Cách gọi tên chính xác những gì đã xảy ra với chúng ta cũng như những yếu tố tạo nên đời sống nội tâm của mình khi các sự kiện đó xuất hiện, bao gồm những cảm xúc phong phú mà chúng ta có và học cách cho phép bản thân trải qua những nỗi đau cảm xúc thay vì tránh né nó.

Một trong số những nguyên tắc quan trọng nhất của việc chữa lành được gói gọn như sau “one day at a time”, tức là khi chúng ta làm gì thì hoàn toàn chú tâm vào việc mình làm mà không cần phải suy nghĩ hay lo lắng đến những việc khác, bởi vì suy nghĩ hay lo lắng cũng vô ích và không cần thiết.

Dù quá trình chữa lành có kéo dài bao lâu, chỉ cần áp dụng lời khuyên này, thì quan điểm của chúng ta có thể thay đổi ngay lập tức: giúp cho cuộc hành trình chữa lành tổn thương không chỉ dễ chịu hơn mà còn đầy ý nghĩa, để chúng ta luôn sống trọn vẹn và hết mình với khoảnh khắc hiện tại.

Với từng chút kiên nhẫn, khi cho phép mình được trải nghiệm lại những nỗi đau từng bị đè nén và được quyền đau khổ, chúng ta có thể dần dần giải phóng bản thân khỏi những mâu thuẫn nội tâm chưa được giải quyết suốt bao nhiêu năm qua, đồng thời cũng khám phá ra rằng: tương lai sẽ luôn là một điểm đến còn chưa được xác định. Cuộc sống của chúng ta thuộc về hiện tại, là nơi mà cuối cùng chúng ta luôn có thể tìm thấy sự yên bình.

Đọc thử

Hợp nhất câu chuyện ký ức

Câu chuyện của chúng ta có thể nói với chúng ta nhiều điều về bản thân mình. Vậy tại sao việc kể lại câu chuyện của chính mình lại quan trọng đến thế? Dù câu trả lời không hề đơn giản, thì các nhà nghiên cứu và các bác sĩ vẫn đang dần dần tìm thấy những mảnh ghép cho bức tranh toàn cảnh này. Như bác sĩ Whitfield đã khẳng định: “Chúng tôi bắt đầu tìm ra được mối liên hệ giữa hành vi con người trong hiện tại với những sự kiện đã xảy ra thời thơ ấu. Ngay khi chia sẻ câu chuyện của mình, chúng ta bắt đầu thoát ra khỏi vị thế của một nạn nhân, hay một kẻ luôn chịu đày đọa, hay của những hành động cưỡng chế tái hiện.”

Nghiên cứu đã chứng minh rằng, không phải những sự kiện tuổi thơ, mà chính là việc có thể diễn giải được cách chúng ta hành động hay không hành động trong sự kiện đó mới là yếu tố quan trọng nhất. Nói cách khác, một câu chuyện cá nhân được kể trọn vẹn giúp ta hợp nhất được cả cảm xúc và lý trí. Như bác sĩ Whitfield đã nói: “Chia sẻ câu chuyện của mình là một hình thức kì diệu giúp chúng ta khám phá và chữa lành Đứa trẻ nội tâm”. Hành động đơn giản đó buộc não bộ phải thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng lúc, bao gồm việc kết hợp cảm xúc, hành vi, ý thức và cảm giác. Trong quá trình đó, ta sẽ xác định và sắp xếp lại những sự kiện đã xảy ra trong cuộc sống, hành vi và cảm xúc của mình từ một cái nhìn bao quát, hiểu biết và lành mạnh hơn.

Quá trình hợp nhất này sẽ hiệu quả nhất khi ta thực hiện ở những nơi an toàn, chẳng hạn như: những buổi trị liệu tâm lý theo nhóm và cá nhân, các buổi họp mặt của nhóm tương trợ, viết nhật kí, hay chỉ đơn giản là dốc bầu tâm sự với một người bạn thân. 50 năm nghiên cứu đã trôi qua và một trong những phát hiện vững chắc nhất được công bố là: Sự an toàn và chất lượng của một mối quan hệ trị liệu là yếu tố tiên đoán chính xác nhất cho thành công của quá trình điều trị. Với nền tảng này, bác sĩ có thể giúp bệnh nhân tìm ra ý nghĩa trong các câu chuyện cuộc đời của họ thông qua những không gian an toàn mà ở đó người bệnh sẵn sàng mạo hiểm rũ bỏ tâm lý phòng thủ không lành mạnh để vượt qua nỗi đau và lắng nghe tiếng nói khích lệ từ sâu thẳm nội tâm của mình, đồng thời khám phá những nhận thức mới mẻ về bản thân và thế giới xung quanh họ. Một số người gọi trải nghiệm này là khoảnh khắc “à ra thế” – hay “hạnh ngộ”. Họ thấy gắn bó với bản thân nhiều hơn, cảm thấy được nối kết và hợp nhất hơn, bớt tâm lý tự vệ hơn. Tất cả những biểu hiện đó đều là dấu hiệu của sự tăng trưởng nội lực.

Các Phật tử thường miêu tả bản ngã như một củ hành tây với lớp vỏ trùng trùng, mà mỗi lớp đều là một chương mới của cuộc đời để ta khám phá và hợp nhất. Bác sĩ Whitfield giải thích rằng: “Khi chúng ta thay đổi bản thân, chúng ta bắt đầu hợp nhất và đưa sự thay đổi đó vào cuộc sống hàng ngày. Sự hợp nhất ở đây nghĩa là hiểu được sự toàn vẹn từ những mảnh riêng biệt”. Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa sự hợp nhất với hạnh phúc của mình là điều vô cùng quan trọng. Bộ não của chúng ta càng được hợp nhất thì sẽ càng tinh vi và khỏe mạnh hơn, như minh họa trong câu chuyện dưới đây:

Marcus lớn lên trong một gia đình có cha là kẻ nghiện rượu. Ông ta thường xuyên dùng thắt lưng da để đánh đập con trai mỗi khi say. Khi được 12 tuổi, Marcus quyết định rằng anh sẽ không bao giờ cho phép ai làm tổn thương mình thêm nữa và tuyên bố rằng: “Kẻ nào dám đụng đến tôi, tôi sẽ đánh hắn nhừ tử”. Mặc dù Marcus có khá nhiều bạn nhậu, anh thường xuyên dính vào mâu thuẫn với những người đàn ông có quyền lực, như sếp, thầy giáo, cảnh sát nam và cả những nhà trị liệu nam giới. Khi được hỏi, anh nói rằng: “Tôi cảm giác như có một người nào khác đang ở bên trong và điều khiển tôi, điều này khiến tôi không thể kiểm soát nổi bản thân mình nữa.” Trong quá trình điều trị, Marcus quả thực rất khó khăn trong việc kiểm soát và diễn giải cảm xúc của mình. Anh đã miêu tả cơn giận dữ của mình là “Hoặc là tất cả hoặc không gì cả – hoặc là tôi cảm thấy quá nhiều, hoặc là tôi không cảm thấy gì hết.”

Phần lớn ngôn ngữ của não bộ được biểu hiện thông qua cảm xúc, nhưng Marcus thậm chí còn không thể gọi tên hay điều khiển tốt cảm xúc của mình. Chúng tôi coi khó khăn này là vấn đề của việc hợp nhất và Marcus cần một vài kĩ thuật trị liệu để giúp bản thân giải quyết vấn đề. Đầu tiên, anh cần nhận biết được cảm xúc đó, tiếp theo diễn giải rồi phản hồi lại một cách kịp thời và hiệu quả – Một chương trình phục hồi có thể hỗ trợ anh luyện tập tất cả các bước này. Sau đó tập thiền có thể làm thay đổi cách não bộ vận hành, chẳng hạn như: thiền chánh niệm giúp tái tạo năng lượng tinh thần và cảm xúc, cũng như thôi thúc chúng ta có thái độ và phản hồi với cuộc sống theo cách thức mới mẻ, tích cực hơn. Cuốn sách mà các bạn đang cầm trên tay sẽ giới thiệu chi tiết từng bước để đạt được những kĩ năng phục hồi này.

Đối với những đứa trẻ như Marcus, việc phải lớn lên trong môi trường gia đình không êm ấm kích thích phần cuống não phát triển và hoạt động mạnh hơn bình thường. Đây là nơi cư ngụ của các hệ thống phản ứng căng thẳng và chỉ cần một kích thích nhỏ thôi cũng dẫn đến cảm giác sợ hãi, lo lắng, giận dữ, thịnh nộ và hành xử bốc đồng. Những tổn thương liên tiếp xuất hiện ở thời thơ ấu cũng có thể dẫn tới các khó khăn trong việc sử dụng kỹ năng đồng cảm, giải quyết vấn đề, hay khả năng tư duy trừu tượng và khái quát. Hơn nữa, những người như Marcus dễ “đọc” nhầm ngôn ngữ cơ thể của người khác, tỉ dụ như nét mặt, ước tính quá mức sự đe dọa, dẫn tới việc anh ta không có khả năng kiểm soát và điều chỉnh những nỗi đau cảm xúc của mình. Thử tưởng tượng xem điều gì sẽ xảy ra nếu trong giai đoạn đầu của quá trình phục hồi, anh phải trải qua một tình huống làm gợi nhớ đến những kí ức đau thương của tuổi thơ. Ví dụ, khi làm việc, nếu người quản lý của Marcus là nam giới và người đó giận dữ với anh, thì não bộ của Marcus sẽ nhận ra và tiến vào trạng thái “chiến đấu hoặc chạy trốn”, rồi bùng phát một cơn giận dữ khác.

Chữa lành đứa trẻ bên trong bạn miêu tả 14 vấn đề cốt lõi trong việc phục hồi sau chấn thương tâm lý, trong đó có vấn đề về sự kiểm soát và mất kiểm soát. Với Marcus và rất nhiều người khác, nỗi sợ sẽ mất đi sự kiểm soát này khiến họ có hành vi tự hủy hoại bản thân. Trong quá khứ, những người nam giới có quyền lực đã nói với Marcus rằng họ sẽ chấm dứt quá trình điều trị, sa thải, tống anh vào tù hay trừng phạt anh theo nhiều cách khác nhau. Nhưng những phản ứng kiểu này chỉ càng củng cố thêm cho nhận thức của Marcus rằng khi anh cho phép những loại người này lại gần đồng nghĩa với việc cho phép họ làm tổn thương mình. Tuy nhiên, khi được ở trong môi trường trị liệu an toàn, Marcus dần dần học cách phá bỏ lối mòn nhận thức về thất bại đầy bất lực này. Anh ấy có thể bắt đầu học cách tự điều chỉnh và trấn an bản thân. Quá trình chuyển đổi này sẽ được thảo luận chi tiết hơn trong những chương sau.

Mối quan tâm hàng đầu của quá trình trị liệu tâm lý bao gồm nhiệm vụ hợp nhất (tác động tới) tình cảm và tư duy (nhận thức) để phát triển nội tâm. Marcus gặp khó khăn trong việc gọi tên và xử lí những cảm xúc của mình. Vậy câu hỏi cần đặt ra là: Làm thế nào để anh ấy có thể thúc đẩy hiệu quả nhất quá trình cân bằng và hòa hợp những cảm xúc ấy? Trong hàng thế kỉ qua, chúng ta vẫn luôn sử dụng hình thức kể chuyện để gửi gắm mọi loại thông tin khác nhau trong cuộc sống, từ khía cạnh tinh thần, cảm xúc cho đến thể chất. Chúng ta có thể tích hợp và xoa dịu cơ thể cũng như não bộ đang bị rối loạn căng thẳng thông qua việc chia sẻ câu chuyện của mình với bác sĩ trị liệu hay với nhóm trị liệu. Phương pháp cân bằng và tích hợp này có thể đem lại những cái nhìn mới và tích cực hơn cho người bệnh. Như với Marcus, thông qua việc kể chuyện, anh sẽ học cách tách bản thân ra khỏi những phản ứng giận dữ, những phản xạ tự vệ hằn sâu từ thời thơ ấu vốn luôn gây cho anh rắc rối. Đối với trí não của một đứa trẻ 12 tuổi thì cách phản ứng đó có lẽ là chiến lược sinh tồn hiệu quả nhất để tự vệ. Còn giờ đây, với quá trình giới thiệu các kĩ thuật tự trấn an bản thân như gọi tên và định hình lại cảm xúc cùng thiền định, bộ não của anh có thể bắt đầu học cách thư giãn trong những tình huống thường gây kích động cơn giận.

Đây chính là phương pháp tích hợp mà bác sĩ Whitfield sẽ giới thiệu trong cuốn sách kinh điển này. Để trở thành một bản thể toàn vẹn đồng nghĩa với việc nhận ra rằng – chúng ta hoàn toàn có khả năng vừa đạt được sự yên bình trong tâm trí vừa thấu hiểu được bản thân lẫn những người xung quanh.

Quá trình phục hồi 12 bước dựa trên nền tảng tâm linh

Như bác sĩ Whitfield đã viết: “Theo định nghĩa ngắn gọn nhất – tâm linh nhấn mạnh vào mối quan hệ của chúng ta với cái Tôi, với con người xung quanh và với vũ trụ.”

Con người vẫn có thể có đời sống tâm linh mà không nhất thiết phải theo một tín ngưỡng nào. Sự duy linh giúp chúng ta học được đức tính khiêm tốn, nội lực, cảm nhận về ý nghĩa và mục đích cuộc sống, bao dung với bản thân và với những người khác, sự hòa hợp, bình an, lòng biết ơn và sự tha thứ.

Mối quan hệ giữa thiền định và tâm linh đã được ghi chép rõ ràng – cả hai đều giúp con người cảm nhận trạng thái giải thoát khỏi thực tại và tiến vào cảnh giới vượt ra ngoài không gian và thời gian. Tâm linh và chữa bệnh liên kết chặt chẽ với nhau. Theo quan điểm thông thường, tâm linh có vai trò như một nguồn sức mạnh giúp thúc đẩy quá trình hồi phục. Đối với những người vô thần hoặc những người theo thuyết bất khả tri1, các kĩ thuật thiền định chính là biện pháp thay thế rất hữu hiệu.

1 Thuyết bất khả tri (Tiếng Anh: agnosticism) là quan điểm triết học cho rằng tính đúng hay sai của một số tuyên bố nhất định – đặc biệt là các tuyên bố thần học về sự tồn tại của Chúa Trời hay các vị thần – là chưa biết và không thể biết được hay không mạch lạc.

Có rất nhiều cách để nâng cao đời sống tâm linh. Đối với Marcus, điều vô cùng quan trọng đối với anh ấy lúc này có lẽ là việc thực hiện chương trình phục hồi 12 bước dựa trên tâm linh và gắn kết với những người có đời sống tâm linh phong phú. Học cách trân trọng những giây phút tâm linh trong cuộc đời của mình cũng rất quan trọng với anh. Sống một cuộc sống có ý nghĩa và gắn kết sẽ làm tăng cảm giác thỏa mãn và giảm dần sự cô lập, trống trải cũng như tổn thương mà anh đang cảm thấy.

Bác sĩ Whitfield giải thích rằng: “… có lẽ chúng ta bắt đầu nhận ra rằng hạnh phúc không phải là thứ chúng ta đạt được, mà hạnh phúc, bình yên hay thanh thản là trạng thái tự nhiên của chính ta. Ẩn sâu dưới tầng tầng lớp lớp những cảm xúc và trải nghiệm của chúng ta, phía sau những mâu thuẫn của nội tâm, là nơi sự thanh thản vốn luôn ngự trị.”

Ngay từ lần đầu tiên được xuất bản vào năm 1986, Chữa lành đứa trẻ bên trong bạn đã được đánh giá là một cuốn sách đi trước thời đại. Trải qua 20 năm, những giá trị mà nó cung cấp vẫn còn phù hợp cho tới ngày hôm nay và tôi tin rằng Chữa lành đứa trẻ bên trong bạn sẽ luôn là cuốn sách nền tảng trong lĩnh vực tâm lý học về chấn thương và phục hồi tâm lý. Xin mời quý độc giả thưởng thức cuốn sách này, hi vọng các bạn sẽ tìm thấy những chân lí và sự chữa lành cho riêng mình.

Thạc sĩ, Tiến sĩ Cardwell C. Nuckols

Cuốn sách này được dành tặng cho mỗi đứa trẻ trong chính chúng ta.

Trích dẫn

Đang cập nhật..

Thể loại

8 sách hay về tâm lý trị liệu và những ảnh hưởng của nó trong y học và trong đời sống con người - 8 sách hay về tâm lý trị liệu vừa có dụng ý giải thích, vừa dễ dàng thuyết phục người đọc nhận ra giá trị và hiệu quả khi sử dụng những liệu pháp tâm lý để chữa trị. Thôi Miên Nhìn Từ Góc Độ Tâm Lý Học Thôi miên là một phương pháp trị… Đọc thêm

10 quyển sách hay về cái tôi giúp bạn thấu hiểu bản thân - 10 quyển sách hay về cái tôi giúp bạn suy nghĩ về bản thân và đi sâu phát hiện những cảm giác, những suy nghĩ và những cảm xúc ẩn giấu. Từ đó khai mở tâm hồn, biết khám phá, mở rộng, rèn luyện và cuối cùng là sống hạnh phúc hơn ! Tìm Lại… Đọc thêm

Nơi bán