Cuộc Chơi Khởi Nghiệp

Đầu tư mạo hiểm đã không còn là một thuật ngữ quá mới mẻ ở Việt Nam trong vòng một thập kỷ qua, khi hàng loạt các công ty khởi nghiệp đã được các nhà đầu tư mạo hiểm rót vốn thành công, tạo nên những tên tuổi lớn trong ngành công nghệ và truyền thông như VNG, VCcorp, Vatgia, Goldsun Focus Media, hay YanTV. Tuy nhiên, điều vẫn còn bí ẩn với rất nhiều doanh nhân có lẽ là câu hỏi: các nhà đầu tư mạo hiểm suy nghĩ và ra quyết định như thế nào, hay nói cách khác là làm thế nào để một công ty khởi nghiệp lọt được vào mắt xanh của những nhà đầu tư đầy kinh nghiệm?

“Cuộc chơi khởi nghiệp” (The Start-up Game) của William H. Draper III (Bill Draper) cho ta những câu trả lời sâu sắc cho những điều doanh nhân khởi nghiệp quan tâm, và thực tế là, cuốn sách đã cho người đọc nhiều hơn thế.

Điểm đặc biệt của cuốn sách trước hết nằm ở tác giả. Bill Draper là một nhà đầu tư mạo hiểm thành công trong một gia đình đặc biệt có 3 thế hệ đều là những nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng, với người cha là tướng William Draper là nhà đầu tư mạo hiểm đầu tiên của nước Mỹ, và người con trai Tim Draper là người sáng lập DFJ Global Network hoạt động đầu tư mạo hiểm trên quy mô toàn cầu. Nhà Draper là một tượng đài ở thung lũng Silicon và câu chuyện của Bill Draper lý giải vì sao họ có thể làm được những điều phi thường đó.

Thực tế là nhiều bạn đọc doanh nhân nóng lòng muốn tìm hiểu xem những yếu tố nào giúp doanh nghiệp được nhà đầu tư lựa chọn, những phẩm chất nào tạo nên người doanh nhân mà các nhà đầu tư mạo hiểm tìm kiếm, cách thức tiến hành đầu tư cũng như bí quyết đàm phán, thì trong 9 chương của cuốn sách, bạn sẽ chỉ đọc chương 2 và chương 3. Bạn sẽ nhanh chóng nhận ra những lời khuyên của Bill sẽ không khác nhiều so với lời khuyên của bất cứ nhà đầu tư nào khác, tập trung chủ yếu xoay quanh hai nhân tố chính: Con người (bản thân nhà sáng lập cùng đội ngũ của anh ta), và Sản phẩm của mô hình kinh doanh. Điểm khác biệt là ở những câu chuyện phong phú mà Bill sử dụng để diễn giải các khía cạnh khác nhau của hai yếu tố này. Nhưng điều bổ ích hơn cả đối với bạn đọc doanh nhân lại không nằm ở hai chương sách này: nó nằm ở toàn bộ cuốn sách.

Những câu chuyện của Bill là một sự đan xen giữa quá khứ và hiện tại, giữa những câu chuyện khởi nghiệp của chính gia đình ông và sự thay đổi của gần một thế kỷ đổi thay trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm. Câu chuyện đầu tư của ông được xen lẫn với những hồi ức về người cha và các cộng sự của mình đã bắt đầu những thương vụ đầu tiên thất bại và thành công như thế nào, rồi lại đan chéo với những câu chuyện về tầm nhìn và khả năng biến chuyển tình thế của người con trai Tim Draper. Câu chuyện về đầu tư mạo hiểm dường như bị gián đoạn với những hồi ức về những nhân vật chính trị đặc biệt mà ông có dịp làm việc trong quá khứ như nhà lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình và chủ tịch Fidel Castro của Cu Ba, cũng như câu chuyện về một thập kỷ “biến mất” của chính Bill Draper để tham gia hoạt động trong chính phủ của tổng thống Reagan. Câu chuyện dài của Bill có quá nhiều các nhân vật, đến và đi trong những quãng thời khác nhau trong cuộc đời của ông, theo một trình tự thời gian phi tuyến tính, với những chân dung cả thành công lẫn thất bại – vậy thông điệp của ông là gì? Đó chính là điểm giống nhau đặc biệt giữa những con người đó, cho dù họ là một vĩ nhân chính trị hay là một doanh nhân phá sản, họ đều là những nhân vật thay đổi thế giới. Bill phác họa chân dung những con người thay đổi thế giới và mô tả những khía cạnh đặc biệt về tầm nhìn và cách thức họ đã làm để thay đổi thế giới: Đó chính là ý nghĩa của đầu tư mạo hiểm và cũng chính là điều Bill muốn nhắn nhủ với các doanh nhân, nếu họ muốn trở thành doanh nhân được các nhà đầu tư mạo hiểm bỏ vốn đầu tư.

Câu chuyện của Bill là một món cocktail với sự pha trộn có chủ ý giữa câu chuyện về thân thế sự nghiệp của chính ông và gia đình của ông, một bài giảng nhiều minh họa về đầu tư mạo hiểm, và một bức tranh có tính cá nhân hóa về lịch sử ngành đầu tư mạo hiểm. Qua bức tranh của ông, người đọc không chỉ nhìn thấy các công ty đã khởi nghiệp ra sao mà còn được thấy chính các quỹ đầu tư đã khởi nghiệp như thế nào, không chỉ nói về các quỹ do gia đình ông lập ra, mà còn nói về những ngày đầu tiên của những tên tuổi lớn nhất trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm sau này như Sequoia, Kleiner Perkins, hay Graylock. Các nhà đầu tư mạo hiểm ở thung lũng Silicon lại khởi nghiệp một lần thứ hai với xu hướng đi ra thế giới, gia đình ông cũng nằm trong số những người tiên phong với câu chuyện về Bill Draper, khi đã đến tuổi có thể về hưu, lại bắt tay khởi sự một quỹ đầu tư hoạt động ở thị trường Ấn Độ. Ông đã bỏ lỡ thị trường Trung Quốc vào thời gian ông đánh cược đầu tư vào Ấn Độ, nhưng con trai ông đã kịp quay lại với thị trường này. Bill Draper kết thúc câu chuyện phiêu lưu đa dạng của mình với một lần “khởi nghiệp” đầu tư kiểu khác, đó là sự tham gia vào công việc từ thiện theo cách của nhà đầu tư: đầu tư vào những doanh nghiệp xã hội. Một lần nữa, ý nghĩa về những con người thay đổi thế giới lại được thể hiện rất rõ nét, các doanh nhân thành công không nhất thiết là người tạo ra những sản phẩm có giá trị kinh tế khổng lồ, mà hoàn toàn có thể là những người tạo ra những cách thức thay đổi cuộc sống của những con người nghèo túng và dễ bị tổn thương nhất trong xã hội, đúng như cách nói của David Bonstein: “Các doanh nhân làm thay đổi nền kinh tế, các doanh nhân xã hội làm thay đổi xã hội”.

Doanh nhân và nhà đầu tư – sự kết hợp hoàn hảo của những con người có khả năng làm thay đổi thế giới, đó chính là điều Bill Draper muốn nói, muốn chia sẻ với mọi người bằng chính câu chuyện cuộc đời của mình. Bạn đọc doanh nhân muốn đi tìm sự kết hợp đó và muốn biến sự kết hợp đó trở thành sự kết hợp hoàn hảo, “Cuộc chơi khởi nghiệp” là cuốn sách sẽ đem lại cho bạn những gợi ý tuyệt vời nhất.