Kiếm Sống

Là một trong ba tác phẩm với nội dung xoanh quanh cuộc sống của cậu bé Aliôsa Pêskôp (tức Gorki), tự lập khi bố mẹ đã qua đời, sống với ông bà ngoại. Người ông nghiêm khắc đã kiếm đủ việc cho cậu bé làm để có kinh nghiệm và thu nhập lo cho cuộc sống.

“Kiếm sống” đã kết thúc bằng những suy nghĩ già dặn của cậu thiếu niên Aliôsa mười sáu tuổi, qua những năm lăn lộn với sóng gió của cuộc đời:

“Tôi nghĩ bụng:

– Ta phải làm được một việc gì chứ, nếu không thì ta sẽ sống vô ích…

Vào những ngày thu ảm đạm, khi mà không những không nhìn thấy, không cảm thấy, mà còn quên cả mặt trời, và những ngày thu như vậy, tôi thường bị lạc vào rừng, tôi bị chệch đường chẳng tìm được một hẻm nào; cuối cùng sau khi tìm kiếm đến mệt bã cả người, tôi cắn răng lại và cứ đi thẳng xuyên qua khu rừng rậm, trên những cành cây mục nát, trên những mô đất tròng trành của vũng lầy. Cuối cùng, bao giờ tối cũng tim ra được đường đi. Tôi quyết định cũng sẽ làm như vậy…”