Lá Ngọc Cành Vàng

Lá ngọc cành vàng kể về Nga một nàng tiểu thư con quan tri phủ đem lòng yêu thương tình si gởi đến cho Chi, con trai của một mụ bán hàng quán góa chồng nghèo xơ xác. Gia đình quan tri phủ biết được thì tìm mọi cách ngăn cản cấm đoán mối tình ngang trái ấy. Ông quan tri phủ cho rằng cái mối tình không môn đăng hộ đối ấy là một tội bất hiếu với liệt tổ liệt tông và ông đã lạm dụng quyền làm cha mà hành hạ tinh thần của cả Nga và Chi rất khắc nghiệt. Hành hạ không xong ông ta thẳng tay trừng trị thể xác và ra tối hậu thư bắt đứa con gái phải tuyệt giao với người tình.

Không chịu nổi sự hành hạ về tinh thần lẫn thể xác, cô con dái đã lên nhà người chú tạm nương náu. Nơi đây cô nhung nhớ người yêu quá đỗi nên hóa thành điên dại. Khi Chi đến thăm nom chăm sóc an ủi thì Nga mới được bình phục trở lại rồi lửa gần rơm lâu ngày cũng bén và Nga có mang đứa con với Chi. Ông quan tri phủ biết được cái tin động trời này đã ra tay hành hạ Chi và mẹ của chàng rất man rợ, riêng đứa con gái thì ông ta bắt uống thuốc phá thai. Nga cự tuyệt khiến quan tri phủ nổi cơn xung thiên đã xuống tay đánh đập đứa con gái cho đến chết.

Lá Ngọc Cành Vàng được xem như cuốn tiểu thuyết tả chân sinh động và thành công nhất của Nguyễn Công Hoan. Phong cách viết văn trong cuốn truyện này rất đặc trưng tiêu biểu của lớp nhà văn tiền chiến miền Bắc trước đây: tả hoặc muốn tả cái hiện thực, phê phán xã hội thể chế quan lại cũ xưa, đả kích thực dân (ở đây chỉ Pháp) và bọn cường hào ác bá. Qua ngòi bút của Nguyễn Công Hoan nét trào phúng, hài hước, châm biếm, trào lộng vẫn được lồng trong nội dung cảm động bi thương, để rồi những khắc nghiệt của gia phong quan tri phủ được hiện lên một cách rõ rệt và đáng sợ, để khiến cho cô con gái tên Nga vốn là cành vàng lá ngọc phải chịu những roi đòn thí mạng.