Cảm nhận sách

Cánh cửa hay “lời bộc bạch vĩnh hằng” về con người

Cánh cửa mang đến câu chuyện khác biệt về mối quan hệ kì lạ giữa một bà già giúp việc và một nữ nhà văn nổi tiếng đã khiến cả thế giới sửng sốt, nhói đau và thành kính.

Emerenc là quản gia trong một khu nhà với những người hàng xóm tốt bụng. Bà là một người cô độc tuyệt đối, chưa từng có một ai được phép bước vào căn nhà của bà. Một vòng tròn bí ẩn kì quái bủa vây xung quanh bà, khiến bà trở thành nhân vật huyền thoại với nhiều thêu dệt kì dị. Bà làm việc như một cái máy, không bao giờ nhận quà biếu, không đến nhà thờ, không đọc bất kì một loại sách báo tin tức nào. Bà cũng phủ nhận hoàn toàn những căn cước mà luật pháp quy định cho mỗi cá nhân.

Emerenc hiện lên chính xác là một người đàn bà quái gở, khắc nghiệt, cố chấp. Dẫu vậy, phía sau tất cả những lề thói nhiều dị biệt ấy, bà là người có tấm lòng thương mến thơ ngây nhất đối với tất cả mọi điều trong cuộc sống, dù là con người hay đồ vật.

Nữ nhà văn trong tác phẩm này đã tự sự rằng, “Khi đó tôi còn trẻ, tôi không phân tích đến cùng để thấy sự quyến luyến giữa con người với con người là thứ tình cảm phi lý tính, có sức xô đẩy nguy hiểm khôn lường đến thế nào”. Có lẽ, chính điều đó là nguồn cơn của tất cả những biến động trong cuộc đời các nhân vật. Cái nguồn cơn tình cảm không lý giải nổi ấy đã khiến nữ nhà văn trong Cánh cửa dần gắn bó một cách tự nhiên với người giúp việc của mình.

Họ ở cạnh nhau hai mươi năm, và bí mật về cánh cửa dần được hé lộ. Đó cũng chính là lúc sự tin cậy dần được bồi đắp. Vào cái đêm bão bùng, Emerenc mở của cho nữ nhà văn vào trong căn phòng bí mật của mình, cũng là khi sự tin cậy đã tròn trịa, và tâm hồn sâu thẳm của Emerenc cũng được tỏ bày. Giây phút cánh cửa mở ra có lẽ là giây phút rạng rỡ nhất của câu chuyện. Nó gợi lên những lớp sóng cảm động, và khiến người đọc như lặng đi vì run rẩy.

Nhưng mối quan hệ giữa con người với con người quả thật đáng sợ hơn rất nhiều những gì mà chúng ta có thể tưởng tượng. Niềm tin rồi sẽ bị bủa vây bằng lòng phản bội, dù đặt vào tình huống ra sao, cái sự phản bội ấy cũng xuất hiện như một thứ thuốc phiện khiến ma quỷ trỗi dậy xui khiến. Có lẽ nữ nhà văn sẽ không bao giờ nghĩ về, hay thử đối diện với cảm giác sự phản bội của chính mình, dù có dằn vặt, cô cũng không thể thấu suốt được cảm giác bị phản bội mà bà già Emerenc bị nhấn chìm vào đó.

Cánh cửa dữ dội và quyết liệt, bí mật và đau đớn, nhưng nó lại có nhiều những ngưng đọng như khoảng lặng giữa chừng an ủi, mà Viola chính là khoảng lặng êm ái ấy. Chú chó Viola, một con vật thân cận như tri kỉ của Emerenc, “thứ duy nhất có linh hồn lành lặn”, như cách Emerenc đã thốt lên. Hơn cả nữ nhà văn, Viola nhạy cảm, tinh tế, chung thủy và ngây thơ luôn một mực hướng về bà già quái dị Emerenc. Phía sau cánh cửa ấy còn có 9 con mèo.

Bà già Emerenc không chỉ là một bà già cô độc, đó còn là một bà già kiêu hãnh tuyệt đối. Và Cánh cửa như một lời bộc bạch vĩnh hằng về tình cảm giữa con người với nhau. Những con người rõ ràng như những mảnh lìa nhau, đã khớp nối với nhau bằng thứ tình cảm phi lý tính và thứ tình cảm ấy là nguồn cơn của mọi câu chuyện, là một thứ vừa bền vững vừa phập phồng, mong manh.

Cùng với Márai Sándor và Kertész Imre, Szabó Magda là nhà văn xuất sắc nhất thế kỉ 20 của Hungary. Cánh cửa đã đưa người đọc đến gần với một vùng văn học còn ít nhiều chưa gần gũi ở Việt Nam. Nó không chỉ khiến chúng ta nắm bắt được những bí ẩn trong mối quan hệ giữa con người với con người, nó còn là sự hiện diện về một mảnh đất Hungary xa xôi, đã từng oằn mình vì nhiều biến động trong lịch sự.

Với biệt tài kể chuyện, và giải phẫu tâm lý con người bằng ngòi bút vừa sắc sảo vừa bao dung, Szabó Magda đã khiến Cánh cửa trở thành kiệt tác, tự bản thân nó đã toát lên một bầu không khí bí ấn và mê dụ. Szabó Magda được xem là “người đàn bà viết” của văn học Hungary. Trong chín mươi năm của cuộc đời và sự nghiệp sáng tác, bà đã hai lần được đề cử giải Nobel và là chủ nhân của rất nhiều giải thưởng về văn học, trong đó có Giải Kossuth là giải thưởng cao quý nhất của nền văn hóa Hungary.

Phong Linh

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button