Khi con người bị thay thế bởi giống loài mới, xã hội sẽ ra sao?

Cuốn sách như một lời cảnh báo với nhân loại, nếu chúng ta quá ỷ vào sự phát triển của khoa học kỹ thuật để sự lười biếng, thụ động lên ngôi sớm muộn ta sẽ bị đào thải khỏi xã hội.

Cuốn sách Hành tinh khỉ (tựa gốc: La Planète des Singes) của tác giả Pierre Boulle thuộc thể loại khoa học viễn tưởng. Xuất bản năm 1963, Hành tinh khỉ đã tạo ra một làn sóng trên thế giới thông qua việc giải thiêng những ảo tưởng về văn minh nhân loại như con người có thật là chủ nhân của thế giới và là sinh vật duy nhất có trí tuệ?

Với sự phát triển và tiến hóa không ngừng, trong tương lai liệu nhân loại có thể trở nên bất tử hay rồi sẽ bị diệt chủng như các loài khác?…

Trong Hành tinh khỉ, độc giả theo chân người kể chuyện là nhà báo Ulysse Mérou cùng 2 nhà khoa học lỗi lạc của nhân loại năm 2500 là Antelle và Levain đến khám phá một hành tinh mới có bầu sinh quyển hoàn toàn giống trái đất.

Tại đây, họ ngạc nhiên khi chứng kiến một thế giới hoàn toàn đảo lộn. Ở hành tinh này, con người không còn giữ vị trí thượng đẳng nữa mà bị giáng cấp; trong khi đó, loài khỉ lên nắm quyền thống trị thế giới với những thiết bị máy móc, cơ sở hạ tầng và một nền văn minh giống y hệt con người.

Cũng giống như con người ở trái đất, loài khỉ ở đây cũng có ngôn ngữ riêng và hệ thống phân chia giai cấp, có nghề nghiệp và hành xử y hệt con người.

Trong quá trình khám phá hành tinh, Ulysse cùng những người bạn của mình bị hiểu nhầm là những sinh vật hạ đẳng. Họ bị cuốn vào một cuộc hành trình giải thoát bản thân đầy chông gai và nguy hiểm.

Qua tác phẩm, Pierre Boulle đặt ra một giả thuyết ngược lại về sự tiến hóa của loài khỉ và sự giáng cấp của loài người, giúp độc giả hiểu rõ những góc khuất đang hiện hữu trong xã hội.

Dưới góc nhìn của khỉ trên hành tinh Soror, tác giả cho chúng ta thấy những cảm quan về con người trên chính hành tinh mà ta đang sống. Cách khỉ đối xử với con người cũng là chính lời đáp trả cho những gì mà ta đã đối xử với chúng ngày xưa.

Bên cạnh đó, Pierre Boulle nhấn mạnh việc phân chia chủng tộc của cộng đồng khỉ thành 3 giống loài: đười ươi, tinh tinh, khỉ đột cũng mang tính ẩn dụ sâu sắc về văn minh nhân loại.

Trong tác phẩm, đười ươi được đánh giá là kém thông minh và sáng tạo hơn tinh tinh nhưng vẫn luôn có một chỗ đứng trong xã hội, chỉ đơn giản vì chúng luôn tự cho mình là những người giữ vị trí quan trọng nhất trong xã hội loài khỉ.

Gấp lại Hành tinh khỉ, cuốn sách khơi gợi trong tâm trí người đọc về tương lai của loài người. Sự thắng thế của loài khỉ trước loài người sẽ là một điều tất yếu, nếu chúng ta quá ỷ vào sự phát triển của khoa học kỹ thuật để sự lười biếng, thụ động và ưa hưởng thụ lên ngôi.

Đương nhiên với những ưu điểm của loài khỉ như ham bắt chước, chịu động não, sẽ dần dần trở thành chủ nhân của xã hội văn minh tương lai.

Tác phẩm Hành tinh khỉ được kể dưới dạng một bức thông điệp cảnh báo tương lai nhân loại. Tất cả nền văn minh nhân loại sẽ tan biến thành tro bụi, trở thành một câu chuyện hài tiếu lâm hay một kịch bản bịa đặt không hơn không kém trước giống loài mới.

Cuộc sống sẽ ra sao nếu chúng ta không còn giữ vị trí thượng đẳng? Trái đất sẽ ra sao khi chính chúng ta trở thành loài vật và bị đe dọa bởi bàn tay loài vật khác?… tất cả sẽ được nhà văn Pháp Pierre Boulle giải đáp.

Có thể nói, Hành tinh khỉ là cuốn sách đắt giá nhất trong đời cầm bút của Pierre Boulle. Không chỉ bán được hàng triệu bản, tiểu thuyết còn là tiền đề và nguồn cảm hứng bất tận cho nền Sci-fi sau này.

Không chỉ thành công trong lĩnh vực văn học, cuốn tiểu thuyết còn gây được tiếng vang lớn khi chuyển thể thành phim năm 1974, 1975. Riêng ở Mỹ, tiểu thuyết được điện ảnh Mỹ chuyển thể và phục dựng 9 lần. Gần đây nhất cuốn sách cũng được biết tới với sự trở lại của hành tinh khỉ trong bộ phim mới War for Planet of the Apes – Đại chiến hành tinh khỉ.

Với những thành công trên, cuốn sách Hành tinh khỉ đã chứng tỏ sức sống tiềm tàng, xứng đáng với vai trò một tiểu thuyết kinh điển của nền khoa học viễn tưởng.

Nguyên Phương