“Công chúa nhỏ” và những giá trị không nhỏ

Cốt truyện mang đậm màu sắc cổ tích kết hợp cùng lối viết nhẹ nhàng tinh tế, cảm động; tất cả tạo nên cho “Công chúa nhỏ” (*) một câu chuyện hấp dẫn nhiều thế hệ người đọc.

Chuyện kể về Sara, một cô bé tốt bụng, thông minh, đáng yêu nhưng cũng không kém phần mạnh mẽ. Năm bảy tuổi Sara từ Ấn Độ trở về London để theo học trường nữ sinh của cô Minchin. Vì có một người cha giàu có và rất thương yêu mình nên Sara được ưu ái đặc biệt, em có cuộc sống như của một công chúa nhỏ thực sự. Sara có phòng lẫn người hầu riêng, có những bộ quần áo, những món đồ chơi khiến cho mọi người phải thèm muốn… Nhưng hơn hết, Sara có một tấm lòng nhân ái và vị tha.

Sara trở thành tâm điểm của ngôi trường, thông minh, hiểu biết, đặc biệt là những câu chuyện Sara kể cho các bạn nghe đã khiến cô bé được tất cả mọi người yêu quý. Chính các bạn trong trường đã gọi Sara là công chúa, một cô công chúa như từ trong truyện cổ tích bước ra, giúp đỡ và chia sẻ niềm vui với mọi người. Sara giúp cô bạn Ermegarde trong việc học tiếng Pháp, trở thành người bạn tốt và giúp Ermegarde xóa đi mặc cảm tự ti rằng mình là một kẻ ngốc nghếch và béo ú. Sara yêu thương cô bé Lottie như một người chị, giúp cô bé hay khóc nhè và tội nghiệp này vượt qua được nỗi đau không còn mẹ, điều mà Sara cũng đã từng trải qua. Và với cô hầu gái Becky, Sara không hề xa lánh hay coi thường như những người khác, cô bé coi Becky như một người bạn nhỏ giống bao bạn nhỏ khác.

Cuộc sống như công chúa của Sara đột ngột chấm dứt khi cha của em mất còn khối tài sản đã mất hết trong một cuộc đầu tư không may mắn. Sara từ vị trí một cô công chúa được yêu chiều với cuộc sống giàu sang đầy đủ bỗng tụt một bước sâu xuống trở thành người hầu. Một biến cố lớn trong đời mà không phải ai cũng có thể chịu đựng và vượt qua được. Nhưng Sara với sự hiểu biết và tấm lòng rộng mở của mình, cô bé không những đã vượt qua mà còn vượt qua một cách đáng ngưỡng mộ. Sara vẫn thể hiện mình là một cô bé đáng yêu, không gục ngã không than phiền, không cầu xin lòng thương hại của người khác. Sara luôn nghĩ mình sẽ vẫn là công chúa nếu mình cư xử như một công chúa. Và cô bé đã đúng!

Sara đối diện với cái nhìn và những lời nói cay nghiệt, nhỏ nhen của cô Minchin bằng tâm hồn cao thượng và yêu đời của mình. Không gì có thể đánh gục một tâm hồn đẹp đẽ và thánh thiện như thế bởi chính nó đã tạo nên Sara, cô công chúa nhỏ đáng yêu và đáng khâm phục. Sara trở thành người bạn thân thiết của Becky, cô bé biến tầng gác mái vốn ảm đạm trở nên ấm cúng và đầy ắp tiếng cười bằng những câu chuyện và trí tượng tượng về một cuộc sống tươi đẹp hơn. Sara mất đi sự giàu có nhưng không mất đi những người bạn tốt, đó là bé Lottie, là Ermengarde, là Becky hay là chú chuột nhỏ Melchisedec…

Câu chuyện khiến chúng ta vừa thương xót lại vừa cảm phục một cô bé phi thường như Sara, cô bé ấy xứng đáng với một cuộc sống tốt đẹp hơn, cô bé ấy không đáng phải chịu những trận đòn, những lần nhịn đói và những lời độc ác của cô Minchin.

Tác giả Frances Hodson Burnett đã cho cô bé Sara và cho người đọc một cái kết có hậu như nó đáng phải như thế. Sara chính là một hình tượng hoàn hảo mà mỗi người đều muốn hướng tới, dù lúc giàu có hay khi nghèo khó thì Sara vẫn là một cô bé tuyệt vời, tấm lòng nhân hậu, niềm tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống của em đã sưởi ấm cho những số phận khốn khổ khác bên cạnh mình.

“Công chúa nhỏ” ra đời cách đây hơn 100 năm nhưng nó vẫn giữ được sự hấp dẫn như ban đầu bởi vì nó hướng tới những giá trị tốt đẹp nhất, nhân bản nhất ở mỗi con người – những gì mà con người luôn luôn hướng tới.

(*): Công chúa nhỏ, Nguyên Tâm dịch, Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn ấn hành.

Trần Huệ Lương