Nhà thơ Trần Đăng Khoa: Tôi mất tuổi thơ từ năm lên 8

Nhà thơ nổi tiếng tâm sự, ông mất tuổi thơ từ những câu chữ đầu tiên trong nghiệp viết. Thay vào đó, Trần Đăng Khoa trở thành người phát ngôn cho thế hệ trẻ em thời chiến tranh.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa đã có những tâm sự rất thật nhưng không kém phần dí dỏm về tuổi thơ, cuộc đời.

Góc sân và khoảng trời là tập thơ được tác giả xuất bản khi mới lên 10 tuổi. Trần Đăng Khoa cho rằng, cậu bé cách đây nửa thế kỷ giờ đã là một “lão Khoa tròn ùng ục”.

Nhắc về kỷ niệm tuổi thơ, Trần Đăng Khoa nhớ về chú chó vàng trong bài Sao không về vàng ơi. Ông tâm sự: “Tôi nghĩ rằng, tại sao đám tang lại phải buồn? Sau này tôi sẽ an nghỉ tại gốc khế sau vườn như chú chó vàng. Trước đó mọi người hãy thay tôi đọc câu thơ:

“Sau bao năm ròng mệt mỏi

Xuống xứ này rong chơi

Giờ ta làm ngọn khói

Õng ẹo bay về trời”.

Tuổi thơ luôn là vùng ký ức màu mỡ trong những tác phẩm của ông. Tuy nhiên, Trần Đăng Khoa lại tiết lộ suy nghĩ ít người biết: “Nếu được quay lại thời trẻ con, tôi sẽ tranh thủ chơi nhiều hơn làm thơ. Tôi bắt đầu từ giã tuổi thơ của mình từ khi công bố tác phẩm đầu tiên. Bấy giờ tôi 8 tuổi, tự nguyện làm công việc phát ngôn cho thế hệ trẻ con kháng chiến chống Mỹ”.

Ông quan niệm, ở cái thời “viên đạn nặng hơn người” – lời Chế Lan Viên, trẻ con đều làm thơ hay và già như “ông cụ non”. Có thể kể ra những vần thơ sâu sắc của tác giả Hoàng Hữu Nhân:

“Bọn trẻ xóm em có đứa chưa thuộc hết nẻo đường làng

Nhưng nhớ hết con đường ra mặt trận

Có đứa chưa cao ngang tầm súng

Vẫn biết cách dùng đạn gém của dân quân

Có đứa mải chơi quên cả giờ ăn

Vẫn nhớ ngày giặc hành hình anh Trỗi

…

Anh chớ bảo chúng em là khôn trước tuổi

Cái gì cần nhớ trước thì nhớ trước

Cái gì cũng cần nhưng tạm nhớ sau…”

Đi qua tuổi thơ, Trần Đăng Khoa trưởng thành trong những năm tháng chiến tranh liên miên. Tháng 2/1975, cậu học trò bỏ dở lớp 10 để ra trận. Nhắc đến đây, ông ngậm ngùi: “Bạn bè một thời bây giờ chỉ còn tôi và một người nữa sống sót qua chiến tranh. Nhiều người đã nằm lại trên chiến trường và không tìm được hài cốt”.

Từng đi học ở nước ngoài, nhiều năm làm việc tại Hà Nội, Trần Đăng Khoa vẫn tự nhận mình là kẻ nhà quê đến tận cùng bản chất. Đây cũng là lý do vì sao ông làm thơ về vùng nông thôn lại hay đến vậy.

Trước sự tiếc nuối của nhiều độc giả khi hiện tại Trần Đăng Khoa không còn làm thơ về trẻ con, ông lý giải: “Tôi không bí thơ, bỏ thơ. Tôi lựa chọn sự trải nghiệm trong những thể loại mới như phê bình, báo chí. Tôi nghĩ điều này cũng đơn giản như việc ngồi vào mâm cơm, người dùng đũa nhưng kẻ khác lại cầm thìa mà thôi”.

Quyên Quyên