Những Mảnh Ghép Của Nỗi Cô Đơn

Nội dung

Chuyện phim xoay quanh Michael Stone – tác giả của một số đầu sách viết về dịch vụ chăm sóc khách hàng, tuy vậy, bản thân ông lại luôn cảm thấy khó khăn trong việc kết nối với mọi người xung quanh. Một hôm, khi đang thực hiện chuyến công tác, Michael tình cờ gặp một người xa lạ vĩnh viễn làm thay đổi nhãn quan của ông về thế giới.

Thể loại

10 phim hay về bệnh trầm cảm cho bạn cái nhìn sâu sắc - 10 phim hay về bệnh trầm cảm tập trung vào bản chất của trầm cảm: nó là gì, nó phát triển như thế nào và nó ảnh hưởng đến cả những người có nó và những người xung quanh. Câu Chuyện Tuổi Teen Câu Chuyện Tuổi Teen là câu chuyện về tuổi mới lớn. Charlie… Đọc thêm

9 phim hay về sự cô đơn mang đến những cảm xúc đẹp - Chậm rãi và nghiền ngẫm, 9 phim hay về sự cô đơn mang đến những cảm xúc đẹp, đẹp trong sự giằng xé giữa cuộc đời và bản ngã với dư vị nhẹ nhàng, êm dịu, đôi khi là khắc khoải.. Lost in Translation Một ngôi sao điện ảnh già nua, cô đơn tên là… Đọc thêm

Trailer

Review

Fregoli – một rối loạn hiếm gặp về nhận thức và hành vi khiến người mắc chứng này không nhận ra được sự khác biệt của những người khác, hay đơn giản, với họ, một người mang nhiều bộ dạng khác nhau, hoặc tất cả chỉ là một.

Ở đầu phim, ta bắt gặp Michael Stone (do diễn viên Anh David Thewlis lồng tiếng), một nhà văn “self-help”, đến thành phố Cincinnati, bang Ohio để thuyết trình về cuốn sách ăn khách của ông về nghệ thuật kết nối với khách hàng.

Stone cô đơn, gương mặt vô cảm, giọng nói nhát gừng, không muốn đối thoại với gã đàn ông ngồi cạnh làm phiền trên chuyến bay, với gã taxi nhiều chuyện hay với gã nhân viên lễ tân nhũn nhặn ở khách sạn.

Ngay sau đó, trong cuộc gọi về nhà cho vợ và con trai, trong cuộc gọi cho cô tình nhân cũ 10 năm không gặp luôn ám ảnh ông ta, ta nhận ra dường như Stone không nhận ra sự khác biệt trong các giọng nói đối thoại với ông. Tất cả những nhân vật này, cả nam và nữ, người lớn và trẻ con, đều nói chung một giọng điệu dù biểu hiện cảm xúc khác nhau (tất cả đều được lồng tiếng xuất sắc bởi Tom Noonan).

Và ta bắt đầu nhận ra nỗi cô đơn, sự cô độc của Stone vì thứ hội chứng mất khả năng kết nối của mình với xã hội xung quanh. Ông ta không thể tìm ra sự khác biệt ở mỗi cá nhân riêng lẻ.

Và trong buổi tối đơn độc ở khách sạn đó, sau khi người tình cũ mắng xối xả vào mặt Stone lúc ông ta mời cô lên phòng (10 năm trước, ông ta rời bỏ cô mà không một lời từ biệt), Stone chợt nghe một giọng nói lạ, một giọng nữ hoàn toàn khác biệt với tất cả những kẻ “một giọng” mà ông ta đã nghe.

Đó là Lisa Hesselman (do Jennifer Jason Leigh lồng tiếng), một cô gái tỉnh lẻ, hâm mộ cuồng nhiệt Stone và theo người bạn đến khách sạn để nghe ông thuyết trình vào hôm sau. Bị dẫn dụ bởi sự khác biệt từ giọng nói của Lisa, dù ngoại hình của cô hoàn toàn thua kém cô bạn đi cùng, Stone mời Lisa về phòng. Và từ sự đồng cảm của hai kẻ cô độc vì sự dị biệt của mình, họ ân ái.

Nhưng thứ tình yêu mới chớm đó dường như bị giết chết trên bàn ăn sáng khi Stone khó chịu với những thói quen xấu khi ăn uống của Lisa, và tệ hơn, giọng nói của cô dần biến thành giọng nói của “một kẻ duy nhất”…

Có rất nhiều chi tiết ẩn giấu và cách chơi chữ của Kaufman trong trò chơi ảo giác đầy thách đố này mà nếu bỏ qua, ta sẽ khó tiếp cận bộ phim một cách chính xác như ông muốn gửi gắm. Khách sạn Stone trú ngụ một đêm có tên là Fregoli (hội chứng rối loạn nhận thức của não bộ).

Anomalisa, nickname mà Stone đặt cho Lisa, là kết hợp hai từ Anomaly và Lisa, trong đó Anomaly có nghĩa là sự dị biệt. Sự dị biệt khiến Lisa luôn bị tách rời khỏi xã hội xung quanh, sự dị biệt là thứ Stone luôn đi tìm, khi những kẻ xung quanh ông đều trở thành một kẻ duy nhất.

Anomalisa (trong tiếng Nhật nghĩa là “Chúa ở trên thiên đàng”) cũng là một cách chơi chữ trong tiếng Anh, về một hội chứng đổ vỡ, thất vọng về người mà ta vừa chinh phục được. Trong phim, Stone chạy trốn người phụ nữ anh ta yêu 10 năm trước, để lại trong cô nỗi tổn thương khó hàn gắn kéo dài cả chục năm sau.

Và với Lisa sau buổi sáng hôm ấy, ta cũng đoán được rằng Stone cũng sẽ chạy trốn, dù trước đó ông ta từng nói “anh không muốn mất em, vì anh đã mất tất cả mọi người rồi”…

Chủ đề cô đơn và lạc lõng trong xã hội hiện đại không xa lạ trong văn chương hay điện ảnh. Nhưng với Charlie Kaufman, ông tiếp cận nó một cách thật khác biệt để lý giải nỗi cô đơn của chúng ta – những kẻ mất dần sự kết nối với người khác. Nó là một ảo giác cô đơn? Không, nó rất thật…

Bộ phim xoay quanh một số phận cô đơn, lạc lõng, đang cố gắng tìm lại giá trị cuộc sống và những tâm hồn đồng điệu. Nhưng khác với phong cách đa tầng tới mức khó hiểu cách đây bảy năm, Charlie Kaufman lựa chọn cho Anomalisa không gian rất đỗi giản dị, với bối cảnh nhỏ gọn, tuyến nhân vật tinh giản, và cách kể chuyện bằng kỹ thuật hình ảnh stop-motion của thể loại hoạt hình.

Với những đại diện tiêu biểu như Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit (2005) hay Frankenweenie (2012), các bộ phim hoạt hình sử dụng kỹ thuật stop-motion mang ưu điểm là vừa tạo điều kiện cho đạo diễn thỏa sức sáng tạo về mặt hình ảnh, vừa giúp bản thân tác phẩm mang được cảm giác gần gũi nhất định với thực tế.

Các ưu thế ấy nay được Charlie Kaufman và Duke Johnson tận dụng nhuần nhuyễn cho Anomalisa, với phần bối cảnh và tạo hình nhân vật được chăm chút kỹ lưỡng, tạo cho người xem cảm giác họ đang được xem một bộ phim người đóng.

Anomalisa thành công trên khía cạnh này tới mức bộ phim đã vượt qua tất cả các tác phẩm với diễn viên là người thật để thắng giải Mô tả cảnh tình cảm người lớn xuất sắc năm 2015 của Liên đoàn nhà báo điện ảnh nữ Hoa Kỳ (Alliance of Women Film Journalists).

Những sáng tạo nghệ thuật mạo hiểm

Cá tính và chất sáng tạo của Charlie Kaufman trong Anomalisa còn được thể hiện qua việc ông chỉ sử dụng vỏn vẹn ba diễn viên để lồng tiếng cho toàn bộ các nhân vật trong phim. Được biết tới nhiều nhất qua vai Remus Lupin trong loạt Harry Potter, David Thewlis là lựa chọn thích hợp cho vai Michael Stone nhờ chất giọng ấm, vừa truyền cảm, vừa pha chút rụt rè của nam diễn viên.

Lồng tiếng cho mảnh ghép tâm hồn của Michael, cô nàng Lisa, là Jennifer Jason Leigh – nữ diễn viên có một năm rất thành công với nhân vật Daisy Domergue trong The Hateful Eight. Trái ngược hoàn toàn với vai diễn đậm chất điên dại trong bộ phim Viễn Tây của Quentin Tarantino, Lisa qua giọng nói của Jennifer Jason Leigh hiện lên như bản sao nữ của Michael Stone, với sự lưỡng lự, ngập ngừng của một mảnh đời cô độc.

Sự tương đồng đến kỳ lạ về tính cách, về suy nghĩ giữa Michael và Lisa bất chấp xuất thân và địa vị xã hội khác biệt của cả hai, đã xóa nhoà đi ranh giới giữa thực tại và mộng ảo trong Anomalisa. Người xem đôi lúc phải phân vân rằng liệu Lisa có thực sự giống như hình ảnh của cô trong con mắt của Michael hay không.

Màn sương mờ ảo ấy của Anomalisa càng trở nên đậm đặc hơn khi Charlie Kaufman chỉ sử dụng nam diễn viên Tom Noonan để lồng tiếng cho toàn bộ tuyến nhân vật phụ, những con rối vốn đã có phần tạo hình gương mặt tương đối giống nhau. Từ chỗ ngạc nhiên khi thấy nhân vật nữ trong phim được lồng tiếng bởi chất giọng đàn ông đặc sệt, khán giả dần trở nên đồng cảm với sự cô đơn của Michael và Lisa.

Bởi với họ, gương mặt của tất cả người thân, bạn bè, đồng nghiệp… dần dần biến thành một khối đồng nhất nhạt nhoà, xa lạ đến mức đáng sợ. Những lựa chọn nghệ thuật đầy mạo hiểm ấy của Charlie Kaufman đã giúp Anomalisa có được chỗ đứng riêng giữa các bộ phim lấy chủ đề về sự cô đơn.

Khi xem các bộ phim do Charlie Kaufman chắp bút, nhiều người xem có cảm giác rằng họ đang tham gia một trò chơi ghép hình, trong đó mỗi mảnh ghép là một câu chuyện, một lớp nghĩa khác nhau mà nhà biên kịch muốn đem tới. Xét trên khía cạnh ấy, có thể coi Anomalisa là bức tranh ghép tương đối hoàn chỉnh về chủ đề quen thuộc trong các bộ phim của Kaufman: nỗi cô đơn.

Đó là bức tranh giản dị, dễ nhận được sự đồng cảm bởi những cảm xúc chân thực, gần gũi mà rất nhiều người xem hẳn từng trải qua trong đời. Nhưng nếu nhìn kỹ hơn vào các góc cạnh của bức tranh ấy, khán giả sẽ lại thấy rằng vẫn còn đó nhiều sắc thái ẩn giấu dưới mỗi mảnh ghép. Và đó chính là vẻ đẹp của Anomalisa, một bộ phim tưởng chừng giản đơn nhưng rất đỗi sâu sắc.