Di Li: Cây bút trinh thám đặc biệt của văn học Việt Nam

Có thể nói, nhắc đến dòng văn học trinh thám Việt thì một trong những cái tên được nhắc đến đầu tiên là Di Li.

Tác giả Di Li tên thật là Nguyễn Diệu Linh, sinh năm 1978 tại Hà Nội. Cô từng theo học trường Phổ thông Việt Đức, sau thì tốt nghiệp cử nhân tiếng Đức và Anh ở Đại học Ngoại ngữ Hà Nội. Cô học tiếp lên thạc sĩ Quản lý giáo dục, sau làm giảng viên tiếng Anh ở trường Cao đẳng thương mại và Du lịch Hà Nội.

Ngoài đời, Di Li là một phụ nữ khá đa năng. Cô viết văn, viết báo, dịch thuật, là chuyên viên tư vấn trong lĩnh vực quảng cáo và PR… Về viết lách, Di Li thử sức mình ở khá nhiều thể loại, với sức viết đều đặn không ngừng nghỉ, đến nay cô đã cho xuất bản được 15 tiểu thuyết, dịch 7 tác phẩm và 3 đầu sách chuyên ngành khác. Một số tiểu thuyết đáng chú ý của Di Li như Tầng thứ nhất, Điệu valse địa ngục, Trại hoa đỏ, The Black diamond, San hô đỏ, Cocktail thị thành… Thế nhưng, người ta biết đến Di Li nhiều nhất vẫn là một trong những cái tên nổi bật nhất của dòng trinh thám kén người đọc ở Việt Nam. Vậy tại sao các tác phẩm truyện trinh thám, kinh dị của Di Li lại được yêu mến và có sức cuốn hút nhiều đến vậy?

Tạo được lối đi riêng

Văn học trinh thám khá thịnh hành ở các nước phương Tây, thế nhưng ở châu Á thì không có quá nhiều tác giả lựa chọn theo con đường này. Ở Việt Nam lại càng hiếm hoi hơn nữa, hơn nửa thế kỷ trước chỉ có tác phẩm của Phạm Cao Củng hay Thế Lữ mà thôi. Và đến với văn học đương đại Việt Nam, Di Li là cái tên hồi sinh và viết tiếp cho dòng văn học vốn đã ít người lựa chọn này.

Với Di Li, đây không hoàn toàn là lựa chọn khác biệt nhưng xuất phát từ sự đam mê mãnh liệt dành cho thể loại trinh thám – kinh dị. Cô tiết lộ, ngay từ khi lên 5, cô đã tiếp xúc với đủ thể loại trinh thám từ đông sang tây, với đủ các mốc thời gian khác nhau. Di Li luôn bị cuốn hút vào các tình huống lắt léo, câu hỏi “Ai mới là hung thủ?” xuyên suốt các câu chuyện, sự hấp dẫn của tư duy logic, cách suy luận và tìm ra manh mối.

Đam mê mãnh liệt đến thế nhưng đến nay, Di Li mới cho ra mắt hai tác phẩm trinh thám là Trại hoa đỏ xuất bản năm 2019 và Câu lạc bộ số 7 xuất bản năm 2016. Trại hoa đỏ sau khi ra mắt đã trở thành hiện tượng sách của dòng trinh thám kinh dị, thu hút được nhiều sự quan tâm của độc giả. Tác phẩm thậm chí cũng được báo Yomiuri của Nhật đặt lời khen ngợi.

Tác phẩm tâm huyết và được đầu tư xứng đáng

Không giống như những tác phẩm đọc xong rồi quên hay chỉ tồn tại tùy thuộc vào cảm xúc nhất thời, tác phẩm của Di Li lại đặc biệt gây ấn tượng mạnh với những ai từng đọc qua. Truyện của Di Li không phải là những vụ án theo môtíp đã đọc được ở đâu đó, không phải những tình huống quá dễ dàng để độc giả đoán ra, cũng không có một chi tiết thừa thãi nào… Ngoài ra, tác phẩm của Di Li còn mang lại cảm giác rất chân thật bởi nó xây dựng và đầu tư bằng những nghiên cứu, khảo sát và kiến thức góp nhặt, sắp xếp ngoài thực tế.

Như tác phẩm mới nhất của Di Li là Câu lạc bộ số 7, được ra mắt ngót nghét 7 năm sau Trại hoa đỏ, Di Li đã phải sử dụng và tham khảo nhiều giáo trình giảng dạy, tìm hiểu về kiến thức và quy trình điều tra của một điều tra viên. Những từ ngữ chuyên môn hay kiến thức chuyên ngành được Di Li chú tâm rất kỹ. Bởi vậy mà dưới ngôi kể của điều tra viên Phạm Đăng Bách, người đọc càng đi sâu và bất ngờ với những tình tiết mới của câu chuyện. Đây cũng là cuốn sách hiếm hoi viết về giới tính thứ tư, được Di Li nghiên cứu rất nhiều nguồn khác nhau trước khi đặt bút.

Và phần quan trọng nhất, đó là khả năng kể chuyện cực kỳ thông minh của Di Li. Cô không đi theo bất cứ lối mòn nào, nhưng biết cách gài bẫy độc giả, vấn đề tưởng chừng như sắp hé lộ lại dẫn đến một bí mật khác to lớn hơn. Đọc truyện của Di Li, người đọc khó có thể đặt xuống nếu chưa biết được kết quả thật sự của vụ án. Hơn nữa, các tình tiết đều liên kết với nhau một cách chặt chẽ, logic mà không thừa thãi, kết quả giải quyết được những câu hỏi đã đặt ra trong suốt vụ án.

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều từng đặt lời khen ngợi Di Li: “Di Li có một tác phẩm vô cùng quan trọng trong sáng tạo thể loại trinh thám, đó là sự kiên nhẫn hay khả năng “mai phục”. Kiên nhẫn gieo những chi tiết quan trọng một cách tưởng chừng vô tình và rải rác trong từng trang sách nhưng với một ý đồ rõ ràng và thông minh. Chính điều đó làm nên hiệu quả là diễn biến của vụ án hoàn toàn diễn ra như chính nó ở ngoài đời chứ không phải sự sắp đặt của tác giả. Yếu tố này làm nên sự hấp dẫn và hồi hộp cho tác phẩm”.

Không chỉ là chuyện trinh thám

Với những người mới tiếp xúc hay chỉ nghe qua tác phẩm của Di Li lần đầu, có thể nghĩ cô ôm đồm quá nhiều vấn đề vào tác phẩm của mình. Thế nhưng, mục đích cuối cùng của một tác phẩm trinh thám, với Di Li, có lẽ không phải dừng lại ở việc đọc chỉ để giải trí.

Sau mỗi tội ác, sau mỗi sự thật được vạch trần, Di Li lại đi sâu vào bản chất của tội ác đó. Tại sao chúng lại xảy ra, một người vì sao lại phạm tội và cuộc sống có ảnh hưởng gì đến những chuyện đã rồi. Cô đi sâu vào nguồn gốc của tội phạm, một cách rất thực tế với đời sống xã hội quanh ta. Ngoài ra, tác phẩm mới nhất còn nổi bật với việc lồng ghép “giới tính thứ tư”, Di Li khiến độc giả có cái nhìn khác hơn, bớt định kiến hơn và có cơ sở khoa học hơn. Từ đó, chúng ta học cách tôn trọng và thấu hiểu những cá nhân khác biệt đó.

Câu chuyện của Di Li, nhìn thẳng vào một phần góc tối của xã hội mà chúng ta đang sống. Nơi có những khiếm khuyết, những góc cạnh đáng sợ. Nơi câu chuyện của cô, còn là những con người nhiệt tình vì chính nghĩa, đấu tranh không ngừng nghỉ vì lý tưởng và mơ ước sự bình yên.

Dù vị trí của dòng văn học trinh thám – kinh dị trên văn đàn Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn, thế nhưng với những tác phẩm được yêu mến và tái bản nhiều lần, Di Li đã và đang khẳng định được tên tuổi của mình. Cùng với đó là kết quả của sự kiên tâm, bền bỉ và nhiệt huyết của cô dành cho dòng văn học trinh thám – kinh dị cũng đang được độc giả đánh giá, nhìn nhận một cách xứng đáng hơn, trân trọng hơn.

Đông Phương