Cuộc Đời Của Pi

Nội dung

“Life of Pi” là câu chuyện xoay quanh Pi, một cậu bé 16 tuổi người Ấn Độ và là con trai của một ông chủ sở thú nổi tiếng ở Pondicherry, Ấn Độ. Lớn lên cùng những con thú hoang dã, Pi học được nhiều điều kỳ lạ về thế giới động vật như luật lệ, nguyên tắc sống và cách thuần phục chúng. Cuộc đời Pi nhanh chóng rẽ sang bước ngoặt mới khi gia đình cậu di cư sang Mỹ. Tuy nhiên, con tàu của họ bị đắm vào đêm vượt qua Thái Bình Dương. Pi sống sót khi bám vào được một chiếc xuồng cứu nạn. Tuy nhiên, trên xuồng không chỉ có một mình cậu bé mà còn có cả một con ngựa vằn bị gãy chân, một con đười ươi bị say sóng, một con linh cẩu đang đói và một con hổ hung dữ.

Thể loại

7 phim hay về hổ mãn nhãn người xem - Hổ là nỗi sợ hãi của muôn thú từ ngàn đời nay và có rất nhiều giai thoại về kẻ săn mồi khét tiếng này. Với 7 phim hay về hổ người xem sẽ tiếp cận, có cái nhìn sâu hơn về tập tính, môi trường sống và hơn hết là sự đe dọa nghiệm trọng từ… Đọc thêm

11 phim hay về biển cả đầy sóng gió và bão táp - Biển cả là nguồn cảm hứng bất tận cho giới nghệ thuật, đã có rất nhiều tác phẩm văn học, điện ảnh nổi tiếng ra đời như "Ông già và biển cả", "Biển đen". Với 11 phim hay về biển cả bạn sẽ đắm chìm vào những cuộc phiêu lưu bất tận ngoài đại dương đầy… Đọc thêm

19 phim hay về cuộc sống nên xem trong đời - Cuộc sống như một tấm gương phản chiếu , u ám khi bạn có góc nhìn tiêu cực, chán nản và ngược lại đầy màu sắc nếu bạn lạc quan, tin vào bản thân, tin vào điều tốt đẹp. 19 phim hay về cuộc sống chứa đựng các bài học giá trị được truyền tải qua… Đọc thêm

Trailer

Review

Lâu lắm rồi mới lại có một quyển sách làm mình ngẩn ngơ đến thế này – cái cảm giác xúc động, nôn nao và luyến tiếc khi gấp lại trang cuối cùng. Nếu chỉ nhận xét thật ngắn gọn về Life of Pi, mình sẽ nói đây là một quyển sách mà ai thích thể loại phiêu lưu thì nên đọc, và ai dám nghi ngờ khả năng sáng tạo của con người thì PHẢI đọc.

Trước hết, Cuộc đời của Pi một bản dịch rất hay, đặc biệt là phần đầu của câu chuyện khi Pi còn ở Ấn Độ. Đây có lẽ là bản dịch đầu tiên mình thích đến vậy sau lần đọc Lũ trẻ nhà Penderwicks cách đây 5, 6 năm.

Cuốn tiểu thuyết đề cập đến một khía cạnh khá kén người đọc – tôn giáo. Song nó không hề khó đọc khó cảm bởi được lồng ghép một cách khéo léo vào câu chuyện của Pi, vào những điều cậu bé vô tình va phải thời thơ ấu, và vào khoảng thời gian lênh đênh trên biển. Đây là một câu chuyện đa tôn giáo mà cũng vô thần, một câu chuyện sinh tồn khắc nghiệt mà cũng đầy chất thơ.

Life of Pi là một câu chuyện kể lại, nhưng hoàn toàn không phải là một câu chuyện kể lể dông dài nhàm chán mà nó sống động như đang thật sự diễn ra. Mỗi chi tiết đều mang hình ảnh ẩn dụ với nhiều tầng nghĩa, mà cảm được tới đâu là tùy vào kiến thức và cái gu thưởng thức của mỗi người. Yann Martel có lẽ là một người kế thừa xuất sắc nguyên lý Tảng băng trôi của E. Hemingway, và hơn thế nữa, đây còn là một tảng băng tuyệt đẹp mà mình tin chắc là người đọc, dù chỉ nhìn thấy phần trôi nổi hay có thể hiểu tường tận phần chìm của tảng băng, thì đều không tránh khỏi sững sờ vì nó. Tùy vào mức độ nông, sâu trong cách hiểu của mỗi người mà có thể nhận ra những tầng giá trị khác nhau của tác phẩm.

“Câu chuyện sẽ khiến cho anh phải tin vào Thượng đế.” Giống như nhân vật nhà văn, chính người đọc đã được báo trước như vậy khi bắt đầu câu chuyện. Cuộc đời của Pi được kể lại trên cái nền đức tin của một nhân vật theo cùng lúc đạo Hindu, Cơ Đốc giáo và Hồi giáo, dẫn dắt người ta vào thế giới nội tâm, lần theo mỗi chặng đường của mạch hình thành tư tưởng của nhân vật. Để rồi khi người ta ngất ngây, choáng váng, Pi lại kể một phiên bản khác của câu chuyện, logic hơn, thật hơn rồi hỏi: “Câu chuyện nào hay hơn, chuyện có các con vật hay là chuyện không có các con vật?” Khi đọc đến đây, mình trở nên hoang mang và phấn khích cùng một lúc. Đến những trang cuối cùng, câu hỏi này của Pi lại làm gợi lên toàn bộ những chi tiết đã qua, làm người ta phải suy nghĩ, phải chiêm nghiệm. Rốt cuộc chẳng cách nào biết được trong 2 câu chuyện đó câu chuyện nào là thật, vậy ta chọn tin vào Thượng đế hay không tin vào Thượng đế?

Cuối cùng, trong bản tường trình của Okamoto về vụ đắm tàu, ông đã ghi lại câu chuyện đầu tiên – câu chuyện mà ông đã nghĩ là vô lý, phi logic khi nghe Pi kể lại – Ông chẳng thể nào xác minh được câu chuyện, nhưng ông đã chọn tin vào Thượng đế. Bản thân mình khi đọc đến đây lại nhớ đến Thuyết nhị nguyên. Bảo xác thực hai câu chuyện của Pi giống như bảo tìm câu trả lời cho câu hỏi con gà và cái trứng, cái nào có trước? Cái kết chuyện để mở cho tự độc giả chọn có tin vào Thượng đế hay không. Riêng mình, mình thích câu chuyện đầu tiên với những con vật hơn, có lẽ vì nó nhẹ nhàng và thơ mộng hơn rất nhiều so với câu chuyện u tối, tàn nhẫn giữa người với người trên con tàu cứu hộ.

Nói một chút về phim. Cái hay của Lý An có lẽ là ở chỗ ông đã chuyển thể thành công một câu chuyện gần như không thể chuyển thể mà vẫn trung thành với nguyên tác. Qua những thước phim đẹp mê hồn thì câu chuyện càng trở nên sống động vô cùng. Mình chỉ mới xem phim sau khi đọc truyện, coi 2D ở nhà, màn hình nhỏ, âm thanh cùi như vầy có lẽ đã làm giảm mất phân nửa cái hay của bộ phim rồi.

Nhưng bạn nào coi phim mà chưa đọc truyện thì NHẤT ĐỊNH phải đọc truyện nha ~~ Thứ nhất là, bản phim so với bản truyện thì giống như là truyện cổ Grim so với truyện cổ gốc vậy. Thứ hai là phim bị hạn chế rất nhiều về mặt thời lượng nên phần ở Ấn Độ làm hời hợt lắm, khắc họa nhân vật Pi rất mơ hồ. Không hiểu được tinh thần và tư tưởng của Pi thì sẽ không lý giải được hành động và suy nghĩ của cậu trong suốt phần sau, thành ra sẽ rất khó hiểu được câu chuyện mà bộ phim truyền tải, tức là bỏ qua mất cái hay nhất rồi.

Mình nói vậy không có nghĩa là cứ nhất thiết phải đọc truyện. Tuy nhiên trong trường hợp muốn thưởng thức bộ phim một cách trọn vẹn mà không cần đọc truyện, bạn phải có một nền tảng kiến thức rộng lớn về lĩnh vực tôn giáo thì mới có thể nhìn ra được những hình ảnh ẩn dụ mà đạo diễn lồng ghép vào phim. Nếu bạn xem phim mà không đọc truyện cũng không am hiểu tôn giáo, mình nghĩ rằng đó là sự uổng phí cho một bộ phim hay.

Năm 2002, khi “Life of Pi” đoạt giải Booker, câu chuyện hiện thực kỳ ảo này lập tức được giới điện ảnh dán cho cái nhãn “không thể dựng thành phim”. Thế nên, 10 năm sau, khi Lý An tiếp nhận thách thức này, cả thế giới đều háo hức chờ ngày “Life of Pi” công chiếu. Tất cả chờ đợi ba điều: Ông sẽ giải quyết câu đố hóc búa của một kịch bản có hai phần ba thời gian diễn ra trên chiếc xuồng cứu sinh dài tám mét kiểu gì? Ông sẽ giải đáp câu hỏi về Chúa Trời xuyên suốt tác phẩm ra sao? Và ông sẽ mang chất thơ mỹ cảm mà tàn nhẫn từng giúp ông thành danh với “Ngọa hổ tàng long” và “Brokeback Mountain” vào bộ phim này thế nào?

Trong chừng mực nào đó, Lý An đã giải đáp xuất sắc cả ba nan đề ấy. Ông đã rất dũng cảm khi không hề né tránh câu hỏi về Chúa, mà ngược lại, lấy nó làm trung tâm, thể hiện và kiến giải nó bằng những khuôn hình đầy tinh tế. Mỗi cảnh quay đẹp đến sững sờ và run rẩy của “Life of Pi” không chỉ thấm đẫm mỹ cảm mà còn là những ẩn dụ sâu xa về đức tin, nỗi nghi vấn, và niềm hoang mang tôn giáo mà Pi đối diện từ thời thơ ấu, đặc biệt là trong 227 ngày lênh đênh trên Thái Bình Dương. Bộ phim khởi đầu bằng một trường đoạn đậm chất Animal Planet tưởng như chỉ nhằm phô diễn kỹ xảo 3D. Nhưng đó, kỳ thực, chính là cách Lý An khắc họa thế giới đa thần ở Ấn Độ: vườn bách thú chính là một thứ điện bách thần của đạo Hindu. Con cá voi khổng lồ lấp lánh lân quang là ám chỉ về Jonah*, trong khi không khó để nhận ra hòn đảo ăn thịt người là hình tượng thần Vishnu ngủ trên biển sữa. “Tại sao hoa sen lại ẩn trong rừng?”, câu hỏi Pi đặt ra cho Anandi chính là khát vọng truy cầu và chứng nghiệm của cậu suốt cuộc hải hành sinh tử ấy. Và đó cũng chính là lời tiên tri của Anandi, bởi chiếc răng giữ vai trò thức tỉnh Pi đã được Lý An giấu vào một “đài sen” – loài hoa thần thánh nhất của Ấn Độ.

Với tiếng tăm của mình và bản thân tác phẩm, Lý An hoàn toàn có thể chọn một diễn viên nổi tiếng hơn. Nhưng ông đã rất tỉnh táo khi gửi gắm vai Pi hồi trẻ cho Suraj Sharma, một cậu bé hoàn toàn vô danh. Suraj đã có một màn trình diễn làm các diễn viên gạo cội cũng phải ghen tị, vừa thể hiện được tình yêu ngây thơ của một gã trai “phải lòng” tôn giáo lẫn niềm tuyệt vọng của một đứa trẻ lênh đênh giữa đại dương. Người xem chia sẻ với từng cảm xúc của cậu: nỗi mất mát, niềm hy vọng, sự dại khờ, và lòng can đảm. Trong khi đó, Pi tuổi thành niên lại là một người đàn ông có biệt tài kể chuyện. Sau những đường nét trầm tĩnh trên khuôn mặt Irrfan Khan là khả năng biểu đạt cảm xúc dữ dội chỉ bằng một ánh liếc mắt, một cái nhíu mày. Trong khi Suraj mê hoặc khán giả nhờ cuộc chìm nổi trên biển khơi kỳ ảo, thì Irrfan điềm đạm ngồi trong căn bếp, và mang đến cho câu chuyện sức mạnh khả tín của hiện thực.

Đã tìm ra hai vai chính, nhiệm vụ còn lại của Lý An là đem câu chuyện của Yann Martel lên màn bạc. Sau James Cameron, ông là một nhà làm phim hiếm hoi, nếu không muốn nói là đầu tiên, thực sự làm chủ kỹ xảo 3D và vận dụng nó như một thủ pháp nghệ thuật chứ không phải một công nghệ làm tiền. Chiều không gian thứ ba này đã lôi khán giả vào màn ảnh, đặt họ lên con thuyền với Pi và Richard Parker trong suốt 70 phút biển trời nghiêng ngả.

Trung thành với phong cách mỹ cảm của mình, và có lẽ vì cả sức ép từ studio, Lý An đã tước bỏ đi khá nhiều khía cạnh “tàn nhẫn” của tiểu thuyết, để nó phù hợp hơn với mọi đối tượng khán giả. Ta sẽ không thấy con linh cẩu ăn sống con ngựa vằn, cắn đứt đầu con đười ươi, hay cậu bé ăn phân của Richard Parker, nhưng ấn tượng về sự khắc nghiệt của chuyến hải trình không vì thế mà giảm sút. Có điều, nếu “Life of Pi” của Yann Martel bi tráng một cách kinh sợ thì “Life of Pi” của Lý An lại đẹp đến kinh diễm, khiến người xem bỗng cảm thấy hành trình của Pi, với bấy nhiêu đau khổ đọa đày, trong chừng mực nào đấy, vẫn là rất đáng. Sau “The Fall” của Tarsem Singh, mới lại có một phim đẹp một cách duy mỹ đến nhường này. Nhưng khác với “The Fall”, cái đẹp ở “Life of Pi” không chỉ đẹp để mà đẹp. Đây là cái đẹp thăng hoa của tâm linh, của mối giao cảm giữa trời và nước, thiên đàng và trần thế, của mối tình ghen tuông và chiếm hữu mà cái chết dành cho sự sống. Câu chuyện của Pi chứa đựng một quyền năng khiến nhân vật nhà văn tin vào Chúa Trời, còn bộ phim về Pi sở hữu một vẻ đẹp làm người xem tin vào điện ảnh – điều dường như đã trở thành xa xỉ trong thời đại ngày nay.

Chạm

Tôi không thích phim 3D cho lắm bởi hầu hết các phim 3D hiện giờ đang chiếu ngoài rạp đều được quay 2D và xử lý hậu kỳ thành 3D. Chính vì vậy cái viễn cảnh xem phim 3D mà muốn vươn tay ra chạm vào nhân vật là chuyện rất khó xảy ra (trừ siêu phẩm Avatar). Nhưng đến hôm nay, với Life of Pi, “chạm” đã trở thành sự thật.

Life of Pi cuốn hút với những khung hình tuyệt đẹp về buổi bình minh hay khi màn đêm buông xuống, và chính nhưng khuôn hình ấy, với kỹ xảo đồ họa hoàn hảo, đã trở thành mồi câu thu hút rất nhiều tín đồ của môn nghệ thuật thứ bảy. Thêm nữa, cái tên Lý An dường như trở thành một sự bảo chứng vững chắc cho nội dung và nghệ thuật của phim. Trong thực tế, những điều vừa nói trên là hoàn toàn chính xác. Life of Pi sẽ khiến khán giả suýt xoa ngay từ phần giới thiệu đầu phim với những góc riêng rẽ của vườn thú Poddicherry, trong trẻo, êm đềm và yên ả. Nét đẹp Ấn Độ hiện hữu trong từng khoảnh khắc với âm nhạc, trang phục, con người và cả ngôn ngữ (nhưng phải thừa nhận là phần ngôn ngữ này không được nổi bật cho lắm). Trên cái nền tươi sáng như thế là tuổi thơ của Pi, với những trục trặc buồn cười về cái tên, hay với hành trình đi tìm và lý giải niềm tin thông qua tôn giáo. Phim có những góc nhìn hài hước nhất định, đủ để khiến khán giả bật cười, và cũng đủ cho một câu chuyện sinh tồn.

Với cặp kính 3D, Life of Pi diễn ra trên một sân khấu sống động đến mức bạn sẽ muốn vươn tay ra chộp con chim nhỏ lượn lờ trước mặt, hay nhắm tịt mắt vì những con cá bay phi thẳng vào mình, hoặc là thót tim nhìn cái họng đỏ lòm của Richard Parker gầm lên dữ dội. Life of Pi có đủ mọi cung bậc cảm xúc, từ một chút vô tư tuổi trẻ đến nỗi đau mất đi người thân, từ sự mơ hồ trong đức tin đến ý chí và lòng biết ơn Thượng Đế, từ có tất cả đến mất đi tất cả, từ hy vọng đến tuyệt vọng rồi lại hy vọng. Hình ảnh có sức lay động mãnh liệt khi một câu bé ăn chay phải giết cá và nếm miếng thịt lần đầu tiên trong đời. Suy cho cùng, thứ mà điện ảnh làm được chính là biến tưởng tượng thành hiện thực, và ở đó, sự đồng cảm đến dễ dàng hơn.

Câu chuyện hay cuộc đời

Từ khi đọc sách, tôi đã thích gọi Câu chuyện của Pi hơn là Cuộc đời của Pi. Với bộ phim này, tôi càng cho rằng mình đã đúng với cách nghĩ ấy. Life of Pi là một câu chuyện kể đúng nghĩa thông qua một cuộc trò chuyện, hồi ức và hiện tại đan cài với từng phần từng phần rành mạnh được dẫn dắt bằng một lối thoại tự nhiên và cuốn hút. Pi kể, Yann lắng nghe và rồi ghi lại, tựa như một talkshow vậy. Chỉ có điều talkshow ấy sống động đến tận cùng (bởi công nghệ 3D ^^).

Được dựng từ một cuốn tiểu thuyết, có thể nói Life of Pi đã trung thành gần như tuyệt đối với nguyên tác về mặt nội dung (ừm, có 1 chi tiết nhỏ chệch ra một chút nhưng không đáng kể đâu), tất nhiên, với hạn chế về thời lượng phim, đạo diễn chỉ có thể lọc ra những gì đặc sắc nhất, xúc tích nhất trong cả cuốn tiểu thuyết. Và chừng đó cũng có thể chạm đến cảm xúc khán giả rồi.

Nhưng, bất kể đã trung thành với nguyên tác đến mức nào, Life of Pi đem đến cho tôi những cảm xúc rất khác, và chính vì thế, cách nhìn nhận cũng khác đi nhiều ~ đặc biệt là đoạn cuối. Vẫn một câu chuyện nhân hóa người hơn, vẫn bản báo cáo của hãng tàu nhưng những giọt nước mắt và cái nhìn căm phẫn của Suraj Sharma đã khiến Life of Pi sụp đổ và biến Richard Parker thành một ảo ảnh, thành phần quỷ dữ ẩn sâu trong người đã bị “đánh thức” – như lời của Pi, trong cuộc đấu tranh sinh tồn. Có thể do tôi bị ảnh hưởng từ truyện, có thể do tôi đã cố gắng đọc một cách tỉnh táo nhất nên tôi không thể chấp nhận sự phủ định 227 ngày kinh hoàng ấy, và hơn cả, là phủ nhận sự gắn kết vượt ra khỏi giới hạn của giống loài khi Pi nói chuyện với Richard Parker trong giây phút cần kề cái chết.

Và, với cách nghĩ của mình, với tiếc nuối của mình về lời tạm biệt cuối cùng không thể nhận được từ Richard Parker, Pi của phim dường như đã đánh mất đức tin vào Thượng đế và linh hồn. Hoặc là, với những giới hạn của mình trong diễn xuất hình thể, điện ảnh không thể chuyển tải lý tưởng hay khát vọng thông qua những câu thoại ngắn bị giới hạn ~ nên, thông điệp của Life of Pi không thể được chuyển tải trọn vẹn.

Cuối cùng, với tôi, Life of Pi là một bộ phim đẹp và sẽ chỉ dừng lại ở đó (mặc dù nó được khán giả đánh giá 8.4/10 trên imdb). Lời khuyên chân thành dành cho bạn nếu bạn muốn hiểu bộ phim hơn, hãy đọc sách trước khi xem phim, bởi lý tưởng của Pi, khát vọng của Pi, niềm tin của Pi cần phải được hiểu thật rõ thì mới có thể “cảm” ý nghĩa của câu chuyện. Và một khi bạn đã có thể “chạm” được đến những thứ đó, bạn sẽ không thể bật cười trong những khung hình hoàn toàn không thể cười nổi (như tôi đã gặp hôm nay).